FrSky heeft met de introductie van het zelf ontworpen en gefabriceerde R9 long range systeem de lakens flink opgeschud in long range land.
Toen FrSky op 23 augustus 2018 de dipole T-antenne voor hun R9 long range systeem wereldkundig maakte, ging er een kleine schok door long range land en in het bijzonder de fabrikant Team Blacksheep.
FrSky R9 systeem
Team Blacksheep introduceerde in 2015 een long range systeem, genaamd Crossfire, dat zou zorgen voor een verschuiving van de mogelijkheden met betrekking tot long range vliegen. Het Crossfire systeem was tot medio 2018 het enige compacte plug en play long range systeem op de markt waardoor er weinig keus voor de quadcopter, wing of vliegtuigpiloot was. Met de komst van het FrSky R9 long range systeem was er dan ook opeens een goede tweede optie voor deze piloten. Echter was de introductie van de FrSky dipole T-antenne de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen bij Team Blacksheep. Team Blacksheep ziet de ontwikkeling en productie van het FrSky R9 systeem als een directe kopie van het Crossfire systeem en heeft dit op 23 augustus 2018 ook geprobeerd een halt toe te roepen. Dit heeft Team Blacksheep geprobeerd door alle resellers wereldwijd een email te sturen met hierin de booschap dat iedere reseller die het FrSky R9 systeem in zijn (online) winkel opnam per direct werd geschrapt als Team Blacksheep reseller. Enkele resellers lieten echter direct weten hier geen gehoor aan te zullen geven en hiermee leek dan ook weinig terein verloren te gaan voor het FrSky R9 systeem. Nu, enkele maanden later, wordt het FrSky R9 systeem wereldwijd verkocht en gebruikt en blijven sancties vanuit Team Blacksheep vooralsnog uit.
Europese en internationale versie
FrSky biedt de R9 zendmodules en ontvangers in zowel een Europese (EU LBT) als internationale (FCC) versie aan. Het grootste verschil tussen deze twee uitvoeringen is de frequentie waarop het systeem functioneert. Voor het Europese protocol wordt een werkfrequentie van 868MHz gebruikt en voor het internationale protcol een werkfrequentie van 900MHz. Tevens maakt het Europese protocol gebruik van het Listen Before Talk principe (LBT). Dit betekent dat wanneer een zendend apparaat een signaal wil verzenden eerst de frequentie afluistert of er geen ander communicatieverkeer aanwezig is. Wanneer dit niet het geval is zal het zendend apparaat zijn signaal verzenden. Theoretisch betekent dit dan ook dat het LBT-protocol minder storingsgevoelig zou moeten zijn. Het gebruik van de internationale versie is dan ook verboden in Europese landen. Het verschil tussen de Europese en internationale versie vertaalt zich verder in het maximale zendvermogen en het hieraan gekoppelde al dan niet functioneren van de telemetrie. Het Europese protocol biedt een zendvermogen van 25 en 500 milliwatt. Op 25 milliwatt kun je gebruik maken telemetrie wanneer je kiest voor 8 kanalen. Bij het gebruik van 16 kanalen of de 500 milliwatt optie vervalt de telemetrie-optie. De internationale versie biedt zendvermogens van 10 milliwatt tot en met 1 watt. Bij de internationale versie kun je bij alle zendvermogens en op 16 kanalen telemetrie gebruiken. Sinds kort biedt FrSky ook een zogenoemde “flex” firmware aan. Hiermee is het voor gebruikers van het R9 systeem mogelijk om te switchen tussen de Europese en internationale versie zonder firmware te moeten flashen.
Zendmodules
Het FrSky R9 long range systeem bestaat, net als het Crossfire systeem, uit een losse module en ontvanger. Het voordeel wat echter specifiek ontstaat bij de FrSky Taranis QX7, X10S en X12 zender is dat de R9 module zonder modificatie werkt op deze zenders in tegenstelling tot de Crossfire modules. Bij de Crossfire modules is het namelijk noodzakelijk om een printplaatje te monteren in de zender om geen telemetriefoutmeldingen te krijgen. Het FrSky R9 systeem kent tot op heden 2 soorten modules, de R9M module en de R9M Lite module. De R9M module past in iedere zender met een JR-modulepport en de R9M Lite module is specifiek ontworpen voor de FrSky Taranis X-Lite. De FrSky Taranis X-Lite heeft in tegenstelling tot bijvoorbeeld de FrSky Taranis X9D geen JR-modulepoort en heeft dus een andere montagevorm.
Beide type modules, de R9M en de R9M Lite, zijn te verkrijgen in de Europese en internationale versie. FrSky biedt tevens de modules prijstechnisch erg gunstig aan en biedt vooralsnog bij de Taranis X9D serie en QX7S zenders een gratis R9M module aan. Dit maakt het instappen in de wereld van long range vliegen een stuk makkelijker voor een startende piloot.
Ontvangers
Het FrSky R9M systeem omvat diverse ontvangers, waardoor er voor iedere piloot wat wils is. De huidige verkrijgbare ontvangers zijn de R9 Mini, de R9 MM, de R9, de R9 Slim en de R9 Slim+. Alle ontvangers zijn te verkrijgen in de Europese en internationale versie. De R9 Mini en de R9 MM zijn specifiek ontworpen voor quadcopterpiloten welke zo min mogelijk ruimte willen opofferen om hun ontvanger te monteren. De R9, R9 Slim en de R9 Slim+ zijn perfect geschikt voor het gebruik in wings, gliders, vliegtuigen en grotere quadcopters. Het fysieke verschil tussen de R9 Mini, R9 MM en de overige ontvangers is dat de R9 Mini en de R9 MM geen PWM uitgangen hebben waardoor je deze alleen kunt gebruiken met het SBUS-protocol. Voor wings, gliders en vliegtuigen is het gebruik van PWM-signalen wel een must omdat hiermee de noodzaak van een SBUS-converter komt te vervallen voor het aansturen van de servo’s. De R9 MM is feitelijk de opvolger van de R9 Mini en komt voort uit de roep van piloten om een Univerted SmartPort signaal aan te kunnen sluiten op een flight controller. De R9 Mini biedt alleen de mogelijkheid om een Inverted SmartPort signaal te gebruiken en dit is vaak niet bruikbaar op F4 flight controllers. Het voordeel van de R9 Mini is dat deze een SBUS ingangspoort (redundancy) heeft waardoor meerdere R9 Mini ontvangers aan elkaar geschakeld kunnen worden en hiermee failsafes zo goed als mogelijk voorkomen worden. Deze redundancy-functie is vooral bruikbaar bij vliegtuigen welke over bepaalde manoeuvres langer doen als een quadcopter waardoor het risico op verminderde of geen ontvangst groter is door een geblokeerde antenne.
Zendmodule-antennes
FrSky biedt voor de R9 modules en ontvangers meerdere types antennes aan. Met het aanbod van diverse antennes is er voor elke toepassing een juiste antenne. Voor de R9M module is er de standaard meegeleverde “whip” antenne en de Super 8 antenne. De whip antenne is een simpele antennedraad welke in een beschermende plastic huls zit. Dezelfde constructie wordt gebruikt bij iedere standaard FrSky zender. Met deze whip antenne kan een R9 gebruiker starten met long range vliegen, echter worden de maximale prestaties alleen behaald met de Super 8 antenne. De Super 8 antenne is te vergelijken met de Team Blacksheep Diamond antenne en biedt ook dezelfde eigenschappen door zijn gelijkvormige design. Het ronde design zorgt ervoor dat een quadcopter, wing of vliegtuig onder iedere hoek dezelfde ontvangst heeft omdat de antenne in 360 graden een signaal verzendt.
Ontvangerantenne’s
Voor de R9 ontvangers biedt FrSky naast de standaard antenne een dipole T-antenne aan, deze dipole T-antenne biedt een makkelijkere montage dan de standaard antenne door zijn stevige behuizing en is tevens beter bestand tegen een crash dan de standaard flexibele antenne.
Bereik
Het bereik van het R9 systeem is theoretisch ongeveer 10 kilometer. Echter is het bereik van ieder communicatiesysteem sterk afhankelijk van het zendvermogen, de gebruikte ontvanger en antennes. Tevens zijn externe storingsbronnen en de omgeving ook sterk van invloed op het daadwerkelijk maximale bereik van een long range systeem. Het gebruik van de Super 8 antenne op de R9 module en de dipole T-antenne op de ontvangers waarbij dit mogelijk is bieden theoretisch gezien de beste performance. Uiteraard dient zoals bij iedere zender of ontvanger op een quadcopter, wing of vliegtuig rekening gehouden te worden gehouden bij het plaatsen van de R9 antennes met betrekking tot de juiste positionering om het bereik zo groot mogelijk te maken en failsafes tot een minimum te beperken.
Met het R9 systeem heeft FrSky een goede en goedkopere optie ontwikkeld voor piloten welke in de long range wereld willen stappen of een zo betrouwbaar mogelijke communicatieverbinding willen hebben.
